کامپوزیت دندان چیست؟

رزین های کامپوزیت دندان نوع خاصی از رزین های سنتزی و مصنوعی هستند که به عنوان یک روش ترمیمی در دندانپزشکی به کار گرفته می شوند و نقش مهمی در دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی دارند. این ماده سنتزی کاربردهای زیادی در دندانپزشکی مدرن دارد و امروزه بسیاری از دندانپزشکان هم به خاطر عوامل بالینی و هم به خاطر مسائل زیبایی شناختی از آنها استفاده می کنند.

با توجه به اینکه کامپوزیت دندان بخشی از خدمات ماست، در ادامه به شما خواهیم گفت که استفاده از این مواد چه مزایایی دارد و در چه حوزه هایی می توانیم از آنها استفاده کنیم.

کاربرد های اصلی کامپوزیت دندان

گفتیم که رزین های کامپوزیتی دندان به مانند یک لایه روی دندان های آسیب دیده یا دندان های نامرتب اعمال می‌شود تا ضعف آنها پوشش داده شود و دندان ها به شکل طبیعی دیده شوند. این ماده سنتزی کاربردهای متعددی در حوزه دندانپزشکی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

باندینگ دندان

ساختار شیمیایی کامپوزیت دندان به شکلی است که به راحتی با ساختار دندان ترکیب می‌شود و پیوند می‌خورد. اضافه کردن این ساختار اضافی باعث تقویت بدنه دندان می شود و از طرف دیگر یکپارچگی بدنه آن هم حفظ شده و امکان تشکیل پلاک به حداقل می‌رسد. از آنجا که کامپوزیتها روی دندان ها پیوند می خورند، نیاز به ترمیم دندان بعد از وجود آنها به حداقل می‌رسد. مراحل مختلف باندینگ دندان شامل موارد زیر می شود:

• اچینگ (Etching): یک فرایند خاص در جریان دندانپزشکی است که به کمک اسید فسفریک برای ایجاد تخلخل و نوعی زبری در سطح مینای دندان و عاج دندان استفاده می‌شود و معمولاً اندازه آنها بین ۵ تا ۳۰ میکرومتر است.
• باندینگ (Bonding): در این فرایند از یک عامل متصل کننده استفاده می‌شود. ماده پیوند دهنده به همراه کامپوزیت تهیه می شود. این ماده توسط دندانپزشک روی زبری دندان ها مالیده شده و در نهایت کامپوزیت دندان روی آن قرار می گیرد و چسبندگی خوبی روی دندانها دارد.

معمولاً فرایند باندینگ دندان شامل استفاده از یک نور مخصوص هم هست که به خشک شدن چسب یا ماده اتصال دهنده کمک می کند.

کاربردهای بالینی کامپوزیت دندان

توانایی پیوند خوردن رزین های کامپوزیتی به سطح دندان ها باعث شده که دندانپزشکان از آن برای کارهای بالینی و به طور ویژه برای ترمیم دندان ها استفاده کنند. این کاربردها شامل موارد زیر می شوند:

• پر کردن دندان: یکی از ویژگی های جالبی که رزین های کامپوزیتی نسبت به آمالگام دارند این است که نیازی به ایجاد ویژگی های بازدارنده در آنها نیست و در نتیجه امکان آسیب دیدن دندان های سالم به حداقل می‌رسد.
•  ایجاد بریج های کامپوزیتی: در این حالت یک دندان مصنوعی از جنس کامپوزیت به روش باندینگ به دندان های کناری خود متصل می شود. بنابراین عملا آسیبی برای دندان های کناری وجود ندارد و شکاف بین دندان ها هم پر می‌شود.
• انجام فرایند اینلی (Inlays): در این شیوه ترمیم دندان با استفاده از کامپوزیت دندان انجام می شود که معمولاً در لابراتوار دندانپزشکی تولید شده و می‌توان از آن برای تقویت ساختار دندان درمان شده استفاده کرد
• ونیر های زیبایی دندانپزشکی: در واقع این ابزار ها یک روکش کامپوزیتی است که ممکن است مستقیماً یا به طور غیرمستقیم در یک لابراتوار دندان ساخته شود و بعد آن برای اهداف ترمیمی/زیبایی روی دندان قرار گیرد.

کاربرد ترمیمی و زیبایی کامپوزیت

بزرگترین مزیت کامپوزیت دندان نسبت به روش های سنتی مثل آمالگام، بحث زیبایی آنهاست. مواد کامپوزیتی امکان ایجاد طیف گسترده‌ای از رنگ دندان ها را به ما می دهد و این باعث می شود که ترمیم دندان تقریباً غیر قابل تشخیص باشد. دندانپزشکان می‌توانند از کامپوزیت به عنوان یک راهکار برای پر کردن دندان ها با رنگ دندان های اصلی استفاده کنند.

کامپوزیت دندان

مقایسه کامپوزیت دندان با پرسلن

این دو ماده به عنوان گزینه های اصلی دندانپزشکان برای ترمیم غیر مستقیم دندانها شناخته می شوند و معمولاً کامپوزیت از نظر قدرت و دوام نمی تواند انتخاب ایده آلی باشد.

با وجود اینکه کامپوزیت دندان، ظاهری بسیار شبیه به دندانهای طبیعی دارد و از لحاظ زیبایی برای بیماران انتخاب اصلی است، اما مقاومت پرسلن در برابر لکه و ساییدگی بسیار بیشتر است و تحت فشار امکان شکستن ندارد. همچنین کسانی که پرسلان را انتخاب می کنند از نظر زیبایی شناسی گزینه های بهتری را در اختیار دارند و رنگ آنها هم پایدارتر است. با این حال استفاده از کامپوزیت دندان به طور معمول ارزانتر تمام می شود.

شیوه های مختلف ترمیم دندان با استفاده از رزین های کامپوزیتی

یک دندانپزشک می‌تواند از کامپوزیت دندان برای نقش‌های مختلفی استفاده کند و با توجه به نوع دندان و میزان فشار وارده به آن نقش های دیگری را هم برای کامپوزیت ها تعریف کند. در مورد استفاده از این گزینه راهکارهای زیر وجود دارند:

 روکش دندان کامپوزیتی

روکش دندان کامپوزیتی به اندازه طلا یا زیرکونیوم یا حتی به اندازه پرسلن ماندگاری ندارد و معمولاً نیاز به تعویض آن بیشتر است. در این روکش ها می‌توان از یک روکش فلزی نیز کمک گرفت.

 روکش های فلزی کامپوزیتی فقط برای بالا بردن استحکام کامپوزیت در نظر گرفته شده اند. همچنین ممکن است برای برخی از بیماران جنبه‌های زیبایی‌شناختی اهمیت داشته باشد و به همین دلیل فلز را به کامپوزیت دندان اضافه می‌کنند.

بریج دندان ترکیبی کامپوزیت و فلز

این ابزارها همانند روکش ها هستند و یک لایه کامپوزیتی برای اتصال دندان ها در نظر گرفته شده و یک پوسته فلزی روی آن قرار می گیرد که هم قابل رویت است و هم استحکام آن را به مراتب بالا می برند. بریج دندان ترکیبی کامپوزیت و فلز ساختاری مشابه با روکش دندان دارد و معمولاً در مواردی به کار گرفته می شود که بیماران امکان استفاده از گزینه های گران قیمت تر را نداشته باشند.

بریج های کامپوزیتی دندان

هنگام از دست دادن یکی از دندانها به ویژه دندان های جلویی، می‌توان از بریج های کامپوزیتی ثابت استفاده کرد. این روش شامل اتصال کامپوزیت دندان مصنوعی است که توسط دندانپزشک در مطب انجام می‌شود و بریج به دندان های کناری متصل می شود.

مهمترین مزیت این روش این است که امکان آسیب دیدن دندان های کناری به حداقل می‌رسد به همین دلیل بیمار در هر زمانی می‌تواند وضعیت دندان های خود را به حالت طبیعی برگرداند یا از گزینه های دیگری مانند ایمپلنت دندان استفاده کند.

کامپوزیت دندان

روش اینلی

این یک روش بازسازی غیر مستقیم است که از یک ماده جامد مانند طلا یا پرسلن یا حتی رزین های کامپوزیتی برای پر کردن حفره دندان استفاده شده و یک ماده سیمانی هم برای نگهداری آن استفاده می شود. برخلاف طلا و پرسلن، اتصال کامپوزیت دندان به قسمت داخلی حفره دندان بسیار محکم است و این باعث می‌شود که ما یک ساختار محکم و پایدار داشته باشیم. به طور ذاتی استحکام و طول عمر دندان های کامپوزیتی نسبت به طلا و پرسلن کمتر است.

روکش دندان

روکش یک لایه نازک از مواد مختلف روی دندان است که به بهبود زیبایی شناختی آن کمک می‌کند و از سطح دندان در برابر آسیب احتمالی محافظت می کند. به طور کلی ونیرهای دندانپزشکی در دو نوع اصلی پرسلن و کامپوزیتی ساخته می‌شوند.

روکش های کامپوزیتی هم امکان استفاده به صورت مستقیم و ساخته شدن در داخل دهان فرد و هم به صورت غیر مستقیم در یک لابراتوار دندانپزشکی را دارند. معمولاً روکش های کامپوزیتی با استفاده از یک ماده مخصوص به سطح دندان ثابت می شوند.

کامپوزیت دندان یک شیوه مهم در دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی است و اگر دندان پزشک مهارت بالایی در استفاده از آنها داشته باشد می‌توان برای بیش از ۱۰ سال روی استفاده از آنها سرمایه‌گذاری کرد.